Het gezondheidscentrum van Yundum heeft op elk moment nood aan zuiver water. Ze kunnen niet altijd rekenen op de plaatselijke watermaatschappij. Soms komt er gewoon geen water uit de kranen. De kliniek kan het risico niet lopen om zonder water te moeten werken. Ons watersysteem ligt vlakbij. We breiden dat uit zodat het gezondheidscentrum steeds proper water heeft.
De werken aan de school in Kartong lopen op zijn einde. Alles is geverfd, nu nog de verlichting plaatsen en opruimen.
Eveline, Laura en Merel, drie studenten van het Thomas More Instituut zijn aangekomen in Gambia. Ze zullen drie maanden les geven in lokale scholen. Tijdens die periode verblijven ze in het Gammol huis.
Je kan hen hier volgen: Blog Eveline, Laura en Merel
De pomp in Pacholing heeft onderhoud nodig. Eerst wordt de pomp uit de pompput gehaald, daarna kan het onderhoud starten.
We knappen het Gammol huis op. Plafonds, deuren en houtwerk, dat aangetast is door termieten, worden vervangen. Sanitair nagekeken, muren en deuren geverfd, lampen vervangen... We zijn klaar om binnenkort opnieuw studenten te ontvangen.
Begin januari, vlak na de feesten, gaan Dirk Depoorter en Dirk Fannes op missie naar Gambia. Ze willen samen met het Gammol team de werking in Gambia evalueren, projecten van het afgelopen jaar bezoeken, nieuwe projecten voorbereiden, afspraken maken met lokale overheden en met lokale leveranciers. Dirk Depoorter maakte een reisverslag. Dit is het tweede deel, deel 1 vind je lager...
Zondag, maar geen rustdag…
We starten onze dag met een bezoek aan de nieuwe school die we In Kartong voor de VZW Halaai Xale van Astrid hebben laten bouwen. Onze medewerkers Omar en Lamin hebben de school mee gebouwd, onder supervisie van een aannemer Momodou Faye. Duidelijk dat ze een hoop geleerd hebben bij het mee bouwen van de school. De afwerking moet nog gebeuren, maar het is nu al zichtbaar met hoeveel zorg en oog voor detail de school is rechtgezet, zeer kwaliteitsvol. Dit is de kwaliteit die we moeten nastreven: betegelde vloeren, afgewerkte en afgesloten daken (zodat ongedierte buiten blijft), afgewerkte plafonds (waardoor betere isolatie tegen de warmte). Mooi werk!
We springen nog even binnen in het huis van Astrid, waar we Batou terugzien. Doel van dit bezoek is om zicht te krijgen op de grootte van het huis, welke installaties hierin voorzien zijn. Ter inspiratie voor onze plannen.
In Bamindorr hebben Omar en Lamin, samen met het dorp, extensies geplaatst. We doen een ronde in het dorp, waarbij we de verschillende extensies bezoeken. Er zijn 7 extensies in Bamindorr en het doet plezier te merken dat ze allemaal werken en gebruikt worden! Als we bij de pompinstallatie zelf toekomen, worden we hartelijk ontvangen door de dorpsraad. Omar spreekt hen onmiddellijk toe, en we merken dat hij onze eerdere boodschappen oppikt, en zelf mee aan de slag gaat: onderhoud van de pompen, kuisen van de zonnepanelen, herstelling van afgebroken kranen, aanleggen van een spaarpotje voor herstellingen, enz… goed zo, dat is wat we willen zien van Omar.
Daarna bezoeken we onze pomp in Falaa, en ook daar zijn de extensies geplaatst door Omar en Lamin, samen met de dorpelingen. De installatie is wat ouder, en er is een constructie geplaatst boven de kranen, zodat deze niet ontvreemd kunnen worden. Een van de kranen wordt afgetapt voor een privétuin. En als we de extensies gaan bekijken merken we dat er 1 van de extensies ook afgetapt wordt voor een privéwoning. Dat is natuurlijk niet wat we willen bereiken met onze pompen. Van de 6 extensies die geplaatst zijn, is er dus 1 in handen van een privépersoon. Het is onduidelijk of hierrond afspraken zijn gemaakt of niet?
Tijdens ons onderhoud met de VDC van Sanyang hadden we aangegeven dat we interesse hadden in een goed gelegen bouwgrond. Idee hierachter is iets te kunnen bouwen, waar we onze sponsors zouden kunnen uitnodigen, waar trainingen kunnen gegeven worden, of gewoon op vakantie kan gegaan worden. Waarbij we de opbrengst voor 100% zouden investeren in onze projecten in Gambia. Onze volgende halte is dan ook het bezoeken van een grond in Sanyang, maar dat beantwoordt helemaal niet aan wat we zoeken…
Volgende korte stop, op weg naar de fish market op het strand van Sanyang, is een oude waterpomp, aangedreven door een windmolen. Waarschijnlijk een van de eerste pompen geïnstalleerd door Gammol. De pomp functioneert niet meer…
We rijden door naar het strand, waar we de pomp gaan bekijken die water geeft aan de vismarkt, een gebouw dat ook rechtgezet werd door Gammol en waarvan we het dak recent herstelde. De waterpomp en het gebouw waar de pomp in staat zijn in slechte staat maar werken. Lekkende leiding, beschimmelde muren. We stappen naar de vismark, een paar honderd meter verder. Eén van de kranen lekt. Omar wordt aangesproken door een van de verantwoordelijken van de markt, die ons vraagt om alles te herstellen. Blijkbaar betaalt de fish market een bedrag aan Sanyang voor het gebruik van het water. Omar spreekt er ons op aan en we maken de verantwoordelijke van de markt duidelijk dat we enkel nog herstellingen zullen doen als er voor betaald wordt. Gedaan met gratis. Zo hopen we dat ze zelf verantwoordelijk worden en de zorg voor hun installatie in acht nemen. Elke dalasi die we moeten steken in herstellingen, kunnen we niet investeren in projecten. Tenzij het defecten zijn die niet te wijten zijn aan onverantwoord gebruik, beslissen we om onze herstellingen betalend te maken.
Laatste bron die we vandaag bezoeken is deze van Bunkele Nema. De pomp die op de grond van de oude Lamin, een gepensioneerde Gammol medewerker, staat, maar die blijkbaar ook gebruikt wordt door de tuinen van de compounds in de omgeving. Pomp werkt op elektriciteit, daar wel aanwezig.
De rest van de dag besteden we aan het opstellen van de nieuwe MoU (memorandum of understanding) voor het verdere gebruik van ons Gammol huis in Sanyang, afspraken die we moeten maken met Omar en Lamin, en bespreken van alternatieven, naar aanleiding van het niet antwoorden door de VDC op eerdere mails met betrekking tot het gebruik van ons Gammol huis.
We hebben ook een afspraak met de eigenares van het hotelletje waar we verblijven, om onze plannen te bespreken om ter plaatse een grond te kopen waar we iets kunnen op bouwen. Zij heeft grond naast het hotel, en ze is bereid om dit te verkopen. Heel mooi zicht op de oceaan, vanop een heuvel, 500m van de zee… wordt vervolgd.
Maandagmorgen hebben we in ons Gammol huis afgesproken met Omar en Lamin om na te gaan wat er nodig is om het Gammol huis zonder overdreven kosten op te waarderen. Zodat we de studenten en verpleegsters die hier stage komen doen of werken , een meer dan deftig onderkomen kunnen bezorgen. En zodat ook de andere lokalen bruikbaar zijn als bureel en ontvangstruimte. Daarnaast moet de garage een andere bestemming krijgen, als vergaderlokaal voor de VDC. Het zijn een aantal broodnodige herstellingen en verbouwingen, maar zonder al te grote investeringen.
We bezoeken één van onze grotere installaties in Gunjur: hogere toren, 3 zonnepanelen, gebouwd in 2011. Ook hier moeten we uitleg geven over het onderhoud en proper houden van de panelen. Een beetje verder in het dorp zien we een tweede installatie, geplaatst door de Lions, dubbel watervat, 8 panelen (eveneens vuil). In het dorp 11 kranen en ze hebben de 2 installaties met elkaar verbonden. Mooi!
Goed gesprek met de dorpsverantwoordelijken, die ons heel dankbaar zijn. We merken dat er zorgzaam wordt omgegaan met de installaties. Zo zijn alle kranen in een betonnen sokkel geplaatst om ze te beschermen tegen beschadiging?
Voor we terug naar ons Gammol huis keren, gaan we langs bij de man die de opleiding wondverzorging heeft gekregen van Mien en Marijke. Hij toont ons zijn materiaal en logboek. Knap om zien hoe er met weinig middelen zo’n mooi resultaat bekomen kan worden.
Terug naar het Gammol huis, afspraak met de VDC voor het tekenen van de nieuwe MoU. Akkoord voor de volgende 10 jaar. De MoU zoals door ons opgesteld wordt aanvaard en getekend door de VDC en onszelf. Enkel de Alkalo (dorpsoudste) moet nog tekenen, maar dat is een formaliteit.
We spreken af dat we hen een lokaal ter beschikking geven dat het VDC kan gebruiken voor de verdere ontwikkeling van het dorp, en we zullen het nodige doen om het Gammol huis te verbeteren. In ruil betalen we geen huur. Daarnaast spreken we af dat we zullen blijven investeren in projecten in Sanyang, wat gezien de noden een logische overeenkomst is.
Daarnaast bespreken we met hen ons plan om toch een grond te kopen, en wat onze bedoeling hiermee is… waarop Lamin Bojang, de voorzitter van het VDC, ons voorstelt om naar een ander stuk grond te gaan kijken dat misschien beter voldoet aan onze verwachtingen. Daarnaast bespreken we wat er nodig is om onze plannen te kunnen uitvoeren. Essentieel is dat we van zowel de VDC van Sanyang als de GTB (Gambia Tourism Board) toelating krijgen. VDC staat in elk geval al achter ons project.
Samen met Lamin Bojang gaan we het stuk grond bekijken. Prachtig gelegen, op het strand van Sanyang. Links een villa van een Libanees, rechts een andere Spaanse NGO, Amigos de Gambia, die ook aan het bouwen zijn. Voor de rest niets, een grond van +-28 m op +-60 m. Lamin zorgt onmiddellijk voor een afspraak met de verantwoordelijke ambtenaar van de GTB in Serekunda. 
In de namiddag op naar Serekunda voor een aantal afspraken:
Het is al avond als we toekomen in ons hotel. We hebben nog een afspraak om de grond naast het hotel te gaan bekijken. Mooi stuk grond, mooi zicht op de oceaan, maar niet te vergelijken met het stuk grond op het strand van Sanyang. 2e keuze, als we onze 1e keuze niet kunnen waarmaken.
Laatste dag
Bezoek aan onze pomp in Fulakunku. Pompinstallatie in perfecte staat. We krijgen de vraag voor een zwaardere pomp of meer zonnepanelen, maar ook hier moet er in eerste instantie gewerkt worden aan het reinigen van de panelen. Maar voor de rest wordt er heel veel zorg gedragen. We worden heel hartelijk ontvangen door de VDC en de dorpsoudsten om ons te bedanken. Daarnaast een 20-tal vrouwen die ons ook staan op te wachten en voor ons beginnen zingen en dansen. Zoveel enthousiasme, we kunnen niet anders dan samen mee te dansen.
Yundum Hospital Center: dit is de locatie waar we vroeger een installatie geplaatst hebben en extensies wilden trekken naar een plaatselijk schooltje, wat werd geweigerd. In eerste instantie waren we dan ook niet bereid om hier verder in te investeren. We kregen immers de vraag naar extensies naar de kliniek en de materniteit die nu gebouwd wordt. Wat we zien in het Hospital Center is wel mooi: ze hebben een tuin aangelegd om groenten te verbouwen, en zijn volop bezig een nieuwe materniteit aan het bouwen. We spreken het hoofd van het centrum aan, Senior Nurse Adama Jobarteh, een super gemotiveerde dame, die ons uitlegt welke de noden zijn, en waarom een extensie naar het schooltje niet mogelijk is: de kliniek heeft op elk moment nood aan zuiver water, en ze kunnen niet rekenen op de plaatselijke water en elektriciteitsmaatschappij NAWEC (National Water & Electricity Company). Soms komt er gewoon geen water uit de kranen van Nawec. De kliniek kan het risico niet lopen om zonder water te moeten werken, vandaar dat ze de waterpomp maximaal wensen in te blijven zetten voor het centrum. Amada dringt erg aan, vanuit een overtuiging en motivatie. We beloven niets, maar het lijkt ons de moeite waard om ook hier extensies te voorzien. Tegen de muur zien we een kader ophangen van vzw De Gambiavrienden Belgium…
We bezoeken onze Gammol school in Abuko. Enthousiaste kinderen, zoals steeds. We bespreken de verschillende noden van de school:
- Stoeltjes voor de leerlingen;
- De buitenmuur moet beplaasterd worden, tegen de regen;
- Betegeling van de klassen;
- Bijkomende klas metsen;
- Betonneren pas achter de klassen;
- Betegelen eetruimte;
- Herstellen en betegelen toiletten;
- Installeren kraantje aan de toiletten;
- Deur herstellen van het toilet van de leerkrachten;
- Installeren waterreservoir bovenop pomphuis;
- Installeren vensters…
Na het tekenen van het gastboek, vertrekken we. Ook hier gaan we moeten zien wat we kunnen doen. Om op het niveau van de nieuwe school in Kartong te komen, moet hier nog veel gebeuren.
We rijden langs de 2e pomp geïnstalleerd in Abuko. De verschillende kranen worden druk gebruikt. We merken echter dat 1 van de waterreservoirs niet meer aangesloten is, waardoor de watervoorraad beperkter is, wat in deze grote gemeenschap wel tot problemen kan leiden. Herstelling lijkt hier aangewezen.
Volgende stop is Brufut, waar we een aanvraag hebben gekregen om een installatie te plaatsen. We lopen rond de gemeenschap, waar verschillende grote villa’s staan, elk met hun eigen installatie. Daarnaast een heel grote school, alle leerlingen in uniform. Een ander schooltje dat we bezoeken perfect in orde. Als we vertrekken zien we een kraan met een bakje op met slot, zodat niemand er water kan nemen. Reden: staat op privègrond. De man die ons rondleidt kan ons niet overtuigen van de noodzaak naar een pompinstallatie in Brufut.
We sluiten onze dag af met een vergadering met Omar en Lamin in ons Gammol huis. Ook Lamin krijgt vanaf nu een vast loon. En wonder boven wonder, Lamin verrast ons met zijn Engels. Blijkbaar spreekt hij vrij goed Engels, maar houdt zijn verlegenheid hem tegen om het te spreken. We ronden ons bezoek af met het maken van duidelijke afspraken met Omar & Lamin.
We vertrekken dinsdagavond, na een lang rit met de taxi. Superdruk op de baan. We doen er 2 x zolang over als in het komen… om 22.45 u vertrekken we terug naar België, om toe te komen tegen 5 u ’s morgens.
Begin januari, vlak na de feesten, gaan Dirk Depoorter en Dirk Fannes op missie naar Gambia. Ze willen samen met het Gammol team de werking in Gambia evalueren, projecten van het afgelopen jaar bezoeken, nieuwe projecten voorbereiden, afspraken maken met lokale overheden en met lokale leveranciers. Dirk Depoorter maakte een reisverslag.
Rechtstreekse vlucht om 10.55 u., half uur vertraagd. Dirk en ik komen toe in Banjul, de hoofdstad van Gambia, en worden opgepikt door de chauffeur van The White Horse Residence, waar we de komende dagen logeren. Tegen 19 u. in het hotel.
19.30 u.: afspraak met Omar, onze verantwoordelijke voor de NGO Gammol ter plaatse. Doel: het afgesproken programma voor de volgende 5 dagen overlopen en aanpassen in functie van de afspraken die er gemaakt zijn. En, belangrijk, afspraak met de VDC (Village Development Committee) van Sanyang voorbereiden, in functie van de verlenging van ons contract (MoU: memorandum of understanding) voor het gebruik van ons Gammol huis in Sanyang.
09.00 u. afspraak met de (zo goed als) voltallige VDC, 11 man: bevestiging van beider wil om verder samen te werken. Vraag van VDC om in Sanyang te investeren. Wij zijn akkoord om jaarlijks bij te dragen tot de ontwikkeling van hun grondgebied, zonder ons vast te pinnen op bepaalde projecten. Onze insteek: daar steunen waar de nood het hoogste is, in heel Gambia.
Vanaf 11.30 u.samen met een paar man van de VDC de tuin van Sanyang bezoeken. Die is groot: 700 m. x 200 m., opgedeeld in percelen waar de vrouwen groenten en fruit verbouwen. Probleem: bestaande pomp geeft onvoldoende water om volledig gebied te bestrijken. Sommige wachtbekkens staan leeg. Daardoor zeulen vrouwen en kinderen met zware emmers. Vraag om hen te helpen, en bijkomende pomp(en) te installeren. Later leren we dat dit niet noodzakelijk de juiste oplossing is.
Nieuwe installatie in Fulakunku bezoeken. Ons team (Omar en Lamin) heeft schitterend werk geleverd! Ze mogen er terecht fier op zijn.
Daarna controle van oudere installaties:
Tegen de avond vertrekken we naar Serrekunda, de grootste stad van Gambia. Om daar te komen, en ook in deze stad, files, maar niet te vergelijken met die van ons. Druk verkeer, slechte baan, geen discipline, stinkende wagens… Grote, vuile stad, heel veel stof, pakt op de adem.
We hebben een afspraak met dhr. Ibrahim Cole, eigenaar van de firma Swe Gam, om te bespreken op welke manier we kunnen samenwerken. Hij plaatst pompen van A tot Z, met materiaal en al. Wij willen op zijn diensten beroep doen, gedeeltelijk, zodat onze Gammol mensen hun werk behouden. Onze indruk: serieuze man, ex-leraar, weet waarover hij praat. Is streng voor zijn landgnoten, “die harder moeten werken”, zegt hij. Hij leidt ons rond in zijn bedrijf, professioneel. Hier gaan we mee in zee gaan.
20.00 u. terug in het hotel. Lange vruchtbare dag. Onze chauffeur, Samba zet ons af, daarna Omar en Lamin. Diner, waarna Dirk en ik de dag bespreken en ons gesprek met Omar voor de volgende dag voorbereiden.
09.00 u. vertrek naar Tujereng, waar we een afspraak hebben met de plaatselijke VDC, die een aanvraag heeft ingediend voor het plaatsen van een waterpomp, voor hun bevolking, een 500-tal mensen (500 wilt zeggen, tussen de 300 en 700). Exacte cijfers zijn er niet. De oude put, met de hand gegraven staat droog.
Samen met iemand van de VDC bezoeken we daarna de grote community CISF Garden van Tujereng, aan het uiteinde van het dorp gelegen, vlakbij de grote baan. Alles schijnt voorradig te zijn om hier hetzelfde te doen als in de community garden van Sanyang.
Pomp installatie, voldoende zonnepanelen, opvangbekkens, centraal gebouw… maar alles staat droog: pomp werkt niet, opvangbekkens staan leeg, zonnepanelen vol stof, geen enkele tuin in aanleg. Uitleg: nog niet af…
Na Tujereng bezoek van een pompinstallatie van Swe Gam, op de grens van Sanyang. Duidelijk installatie van een andere orde: hogere toren, groter vat, pomp zonder overloop (slaat automatisch af indien het watervat vol zit). Tuin rondom de pomp in bloei.
Op weg naar de scholen een paar toffe plaatselijke reclamepanelen (coca cola, nescafe)…
Scholen bezocht in Sanyang, samen met de voorzitter van de VDC:
Volgende halte is Jalambang Village. Een van de grotere dorpen, die een aanvraag heeft ingediend voor waterinstallaties. We worden ontvangen door een grote delegatie, vrouwen en mannen. Ongeveer 100 compounds, het aantal bewoners varieert nogal in functie van aan wie we onze vraag stellen. Ook in andere dorpen krijgen we meestal afwijkende informatie. Realiteit is dat ze het dikwijls zelf niet weten. In elk geval: grote nood aan waterpomp(en). De regering heeft een aantal putten gegraven niet zo ver van dit dorp, waardoor hun bronnen, die uit de bovenste waterlaag putten, opgedroogd zijn. Nood aan meerdere pompen, of een zware pomp met extensies. Dit bezoek geeft ons een goed gevoel: de delegatie van het dorp, die ons ontvangt laat verschillende mannen en vrouwen aan het woord om ons uit te leggen welke de noden zijn. We beloven nog niets, behalve dat we terug contact gaan opnemen, via Omar.
Voorlaatste stop is het bezoek aan onze installatie in Dimbaya Village. Waterpomp geinstalleerd in mei 2013. Pomp werkt niet meer en zou geblokkeerd zijn. Omar heeft al geprobeerd de pomp eruit te trekken, maar dat was niet mogelijk. Volgens Omar zou het te wijten zijn aan de plaatsing van een andere pomp 400 meter verder. Wat ons weinig waarschijnlijk lijkt. Wat wel opvalt: op de zonnepanelen een vingerdikke laag stof. We maken kennis met de vrouw die normaal zorg draagt voor de pomp, en die ook opleiding heeft gekregen in wondverzorging. Haar evidente vraag is om de pomp te herstellen. We gaan eerst de andere installatie bekijken, en passeren langs een grote handpomp, waar verschillende vrouwen water aan het pompen zijn. De pomp, die de oorzaak zou zijn van het niet functioneren van de onze, staat wat verder, en werkt niet. De pomp werd gesponsord door the Saoudi Fund for Development. En je ziet het: het is een heel grote installatie, vele malen groter dan wat wij normaal plaatsen, en met een batterij aan zonnepanelen (allemaal vol stof). De stelling waar het watervat op geplaatst moet worden is afgebroken, waardoor de installatie (nog) niet functioneert. Dit kan dus ook de oorzaak niet zijn van het niet functioneren van onze pomp. We gaan trachten de oorzaak te weten te komen via Ibrahim Cole van Swe Gam.
De vrouw die ons te woord stond legt ons uit dat die pomp enkel water zou voorzien voor de andere kant van het dorp, en dat onze pomp dus zeker nodig was. Merkwaardig, want we merken op dat er een extensie is geplaatst van de Saoudische pomp tot op 50 m van onze pomp. Wat moet nagegaan worden is of onze pomp hier nog zinvol is, eenmaal de Saoudische pomp werkt. En, indien niet, of we de pomp en zonnepanelen niet beter kunnen verwijderen en het materiaal recupereren.
We rijden naar ons hotel, waar we een nog een vergadering met Omar hebben (niet de laatste).
De waterinstallatie in Fula Kunku is klaar. Dit is de eerste keer dat onze Gambiaanse medewerkers de installatie volledig zelf doen. Hun zelfredzaamheid geeft ons de mogelijkheid om het plaatsingsempo te verhogen en meer waterputten te plaatsen. Goed gedaan!
De boorwerken aan de nieuwe waterput van Fulakunku zijn gestart.
Er wordt tot 35 m diep geboord,
Thomas More hogeschool biedt toekomstige leerkrachten kleuter- en lager onderwijs de mogelijkheid om op buitenlandse stage te gaan. Geïnteresseerde studenten en hun ouders informeren zich bij de verschillende organisaties. Er zijn stageplaatsen over heel de wereld. Zij krijgen enthousiast uitleg van drie studenten die in het voorjaar bij Gammol stage deden in Sanyang - Gambia.
De werken aan de nursery school in Kartong vorderen. Het dak is geplaatst en de muren bepleisterd. We kunnen aan de binnenafwerking beginnen en de buitenmuren verven. Tegen de start van volgend schooljaar zal de school het klaar zijn.
De waterputten van Bamindorr en Faalah worden uitgebreid met een waterleidingnet. Zo krijgen verder gelegen compounds ook water.
Het Gammol bestuur bespreekt met de dorpsraad (village development commitee) van Sanyang lopende en toekomstige Gammol projecten. Deze projecten moeten aansluiten bij de reële noden van de gemeenschap en aansluiten bij de visie van Gammol.
