Dirk Depoorter

Vrijdag 15 maart

Jamwelly

We starten de dag met een bezoek aan het dorp Jamwelly waar we een nieuwe waterinstallatie plaatsten. We worden ontvangen door de Imam, Yorro Cham, de Alkalo, Momodou Jallow, de chairman van de VDC, Alleu Ceesay en de woordvoerder van de vrouwen, Yasine Low. Daarnaast maken we kennis met de persoon die aangewezen werd om de verantwoordelijkheid over de waterinstallatie op zich te nemen, Haruna Saidy. En natuurlijk zijn er tal van dorpelingen aanwezig, die allemaal hun dankbaarheid willen tonen. Dat we onze nieuwe projecten bezoeken is altijd op uitdrukkelijke vraag van de community waar we een installatie (of school) bouwen. Dit gaat altijd gepaard met een ceremonie, waar de notabelen van het dorp een dankwoord plaatsen. We hebben Omar gevraagd om de dorpen duidelijk te maken dat we dit heel hard appreciëren, maar dat ze het kort moeten houden kwestie van niet te veel tijd te verliezen, gezien het vele werk dat nog op de planken ligt en onze (te) korte tijd in Gambia.

Kort is hier echter een rekbaar begrip, want elke spreker krijgt een forum om zijn dankwoord uit te spreken. En hiervoor nemen ze de tijd, waarbij sommigen niet nalaten hun eigen verdienste op de voorgrond te plaatsen. Het kortste en meest to the point zijn zonder enige twijfel de vrouwelijke sprekers.

De dankbaarheid is, zoals steeds, groot. En eveneens, zoals in 90% van de gevallen, krijgen we vraag naar extra ondersteuning. In Jamwelly specifiek naar extra installaties, omdat de compounds in het dorp dikwijls ver uit elkaar liggen. Daarnaast vragen ze om hulp bij de bouw van een marktplaats, centen voor medicijnen die ze zelf niet kunnen kopen, beide zaken die niet binnen onze doelstellingen passen. Zelfs al erkennen we de nood, we blijven ons richten op onze hoofddoelstellingen, water en onderwijs. Alieu benadrukt het feit dat ze nu iets gekregen hebben, wat de regering hen niet kon geven, terwijl het wel hun taak is. Hij benadrukt eveneens dat ze in het dorp zelf ook de handen uit de mouwen steken en zorgen voor verbeteringen. Zo hebben ze 200.000 dalasi (2.700 euro) geïnvesteerd in een betere (aarden) weg die door het dorp loopt. Voor ons is dit een peulschil, maar voor hen vergt dit een grote inspanning om dit grote bedrag bijeen te krijgen.

Yasine benadrukt hoeveel we de vrouwen hiermee geholpen hebben en benadrukt dat dankzij het zuiver water, hun kinderen nu veel minder ziek gaan worden. Ook zij vraagt naar extra installaties.

Om af te sluiten herhaalt Alieu, de councelor, nogmaals zijn vraag naar een extra installatie. Hij benadrukt hierbij hoe zwaar het wel is voor de vrouwen, tijdens de Ramadan, om water te gaan halen die ze nodig hebben om te koken, te wassen, te drinken. En dat ze dit op sommige plaatsen nog met emmers uit de grond moeten halen. Waarbij ik me de bedenking maakte waarom de mannen dat dan niet doen? Maar ik heb gezwegen.

Dirk heeft dan onze boodschap gebracht:

• Tevreden met het werk van Omar en Lamin, en het dorp die de kanalen heeft gegraven om de leidingen in te leggen.
• De installatie kan voor ons een startpunt betekenen en er kan een vervolg komen.
• Dit ligt in de handen van het dorp zelf, en begint bij een perfect onderhoud van wat er nu staat.
• Daarnaast verwachten we dat het dorp actie onderneemt om hun leven zelf te verbeteren. Dit kan veel vormen aannemen: een community tuin oprichten, contributie vragen voor het onderhoud, tuinen ommuren tegen loslopende dieren, stenen maken om een school te bouwen, …
• Als we zien dat er actie ondernomen wordt, dan zijn we bereid om bijkomende steun te voorzien. Maar eerst moeten we daadwerkelijk het resultaat van de actie zien. Het mag geen loze belofte of dode letter zijn.

Hierbij benadrukt Dirk dat de middelen die we hebben niet onbeperkt zijn en dat onze sponsors maar bereid zullen zijn om ons/hen blijvend te steunen, als ze weten dat de centen goed besteed zijn. Perfect onderhoud van wat we de community geven is hierbij een basisvereiste, naast de initiatieven waarvan we verwachten dat ze die zelf nemen. Als zij die belofte waar maken, dan komen wij ook onze belofte na om extra steun te geven. Het hangt dus in eerste instantie van henzelf af.

Fuffor

Het tweede dorp waar we naartoe rijden is Fuffor. De head councelor, Ousman Bah, rijdt met ons mee. Zijn taak zou je kunnen vergelijken met wat een gouverneur doet bij ons. Inhoudelijk zal het er wel anders uitzien, vermoeden we. Hij is verantwoordelijk over een bepaalde jurisdictie (provincie), en staat in nauw contact met de Alkalo’s en VDC van de verschillende dorpen. Hij heeft ook nauw contact met Omar, waaraan hij advies geeft en voorstellen doet van waar de noden het hoogste zijn ikv. het plaatsen van de waterinstallaties en/of scholen. Hij neemt als eerste het woord om Omar, Lamin en Gammol te bedanken voor een heel mooie dubbele (2 x 4.000 liter vaten) installatie.

Fuffor is een van de oudste en minst ontwikkelde dorpen van de regio. Het ligt tegen de zuidelijke grens met Senegal. Vroeger waren er zo’n 10 compounds (families), maar intussen is dit heel sterk geëvolueerd. Reden: de grond was hier gratis. Het is een community die heel sterk verenigd is, en die de ontwikkeling van het dorp voor zover mogelijk zelf in handen heeft genomen.

Het geluk dat de Alkalo, Sulayman Jatta, uitstraalt als hij ons bedankt is authentiek en hartverwarmend. Het meest belangrijke dat we hen konden geven is de waterinstallatie. “Water is leven”. Dit is een geschenk dat veel mogelijk zal maken, vermits er nog veel uitdagingen zijn. Zo spreekt hij over hun ambitie om een primary school te bouwen en een “youth center”, waar ze jonge mensen een stiel kunnen leren. Het water dat nieuwe mensen zal aantrekken om in Fuffor te komen wonen, waardoor er meer middelen zullen zijn om hun dromen te realiseren.

De voorzitter van de VDC, Alieu Jarju, beaamt wat Sulayman ons net verteld heeft. Het dorp is in sterke ontwikkeling dankzij de gratis grond. Tot hiertoe hebben ze het dorp zelf ontwikkeld zonder externe hulp. Zo hebben ze zelf een moskee gebouwd en een nursery school (kleuterschool). Dankzij het water gaan ze tuinen kunnen aanleggen om groenten te verbouwen en zo meer middelen vrij te krijgen voor hun volgende projecten. Hij belooft ons dat ze de waterinstallatie gaan verzorgen alsof het hun eigen kind is, en sluit af door te zeggen dat als we volgende jaren langs zouden komen, er telkens iets veranderd en geëvolueerd zal zijn in het dorp.

Iets heel speciaal: de grond die tot nu toe gratis was zal niet meer gratis zijn, maar verkocht worden, zodat ze meer middelen hebben. En die grond behoort toe aan de Alkalo, in hun traditie is dat de persoon die op een baalde plaats als eerste is komen wonen, de grond heeft ingepalmd, en daardoor nu heel veel macht heeft. Een wat feodaal systeem, waarbij je beter een goeie Alkalo kan hebben. Na een paar generaties (want Alkalo gaat van vader op zoon) is hij dikwijls een rijk man van aanzien, die er natuurlijk alle belang bij heeft om zijn middelen te delen met de bevolking, zodat het dorp zich verder kan ontwikkelen.

Daarna neemt Iba Touray, head of the woman community het woord, en zegt dat het vooral de vrouwen zijn die het meest gebruik zullen kunnen maken van het zuivere water. Ze benadrukt ook dat er nood is aan verdere ontwikkeling. Door de uitgestrektheid van het dorp zijn er nog steeds vrouwen die een hele afstand moeten lopen om aan zuiver water te geraken. Dit niettegenstaande deze installatie er een is met 2 x 4.000 liter vaten en 15 kranen verspreid over het dorp. Ze spreekt ons ook over de uitdaging om hun kinderen naar school te sturen, en dat ze daarom een eigen school willen bouwen. Dat ze dit zelf gaan doen en ook de leraren zelf gaan betalen.

In tegenstelling tot alle andere dorpen waar we installaties hebben geplaatst is dit een dorp waar ze ons wel hun noden uitleggen, maar waar ze niet vragen aan Gammol om dat allemaal in orde te brengen.

Dirk geeft de uitleg die we altijd geven, met sterke nadruk op hun verantwoordelijkheid om de installatie in orde te houden, als basic requirement. We geven ook aan dat we bereid zijn om hen verder te steunen (niettegenstaande ze hier zelf niet achter gevraagd hebben), omdat we vaststellen dat actie nemen hier ook daadwerkelijk gebeurt. Als er een duidelijk actieplan is, zijn we bereid verder te sponsoren.

De councelor of eldern neemt tenslotte het woord om te zeggen dat ze verder actie gaan ondernemen:

• Het opzetten van een water committee, zodat de installatie tot in de puntjes verzorgd zal worden.
• Een bijdrage vragen aan de community voor het water, zodat ze middelen genereren.
• Een omheining plaatsen om een community garden op te richten.
• Verder bouwen aan het youth center.
• Bouwen van een primary school in het dorp.

Indrukwekkend, naar Gambiaanse en onze normen, als je ziet met hoe weinig middelen ze dit willen doen en ook stappen nemen om daadwerkelijk te realiseren.

Een dorp die initiatief neemt, en het heft in handen schijnt te nemen. We vragen om samen rond te kunnen gaan in het dorp om er zo meer voeling voor te krijgen. Ze nemen ons mee naar de plek waar de school moet komen en op de weg ernaar toe vertelt Alieu ons meer over hoe ze te werk gaan en welke hun plannen zijn. Zo vragen ze elke week 25 tot 50 dalasi (0,33 tot 0,66 eurocent) aan de dorpelingen. Eenmaal voldoende geld kopen ze hier zand mee. Als ze voldoende zand hebben sparen ze voor cement. Eenmaal hier voldoende van maken ze hiervan stenen. En zo gaat het verder tot ze voldoende stenen hebben om te beginnen bouwen. En het is geen ondernemer die de bouw doet, maar de mannen van het dorp zelf. We vragen door: hoe bouwen ze, hoeveel klassen willen ze bouwen, over hoeveel kinderen gaat het (afhankelijk van de bron 400 of 500), hoe gaan ze voor schaduw zorgen, enz…

Uit onze gesprekken en wat we zien stellen we ons vragen bij de constructie. Zo funderen ze enkel de hoeken van het gebouw en niet alle muren. Reden: gebrek aan middelen. We hebben dit in Falaa meegemaakt, waar we verleden jaar een nieuwe school hebben gebouwd omdat de vorige is ingestort, omwille van een onstabiele constructie. Als we iets later de nursery school van Fuffor gaan bezoeken moeten Dirk en Hedwig ook vaststellen dat de constructie risico’s met zich inhoudt.

Fuffor is een dorp/community die energie geeft. Een gemeenschap die zelf initiatieven neemt en niet staat te wachten op sponsors, maar zelf iets realiseert met de heel beperkte middelen die ze hebben. Het spreekt voor zich dat we dit dorp verder willen ondersteunen en dat dit project op onze agenda komt voor volgend jaar. We spreken af om hier snel uitsluitsel over te geven. We willen zeker vermijden dat ze beginnen bouwen aan iets waar ze later spijt van zullen hebben, omdat het niet veilig zou blijken te zijn. Ze zouden op zijn minst de standaarden moeten gebruiken die wij ook hanteren.

Giboro Gidda Sukuta

Met veel energie trekken we naar Giboro Gidda Sukuta, waar we verleden jaar al langs geweest zijn na het plaatsen van een waterinstallatie. We zijn toen met een heel goed gevoel vertrokken, na hun belofte om een community garden aan te leggen op de grond rond de waterinstallatie. Ze gingen beginnen met het omheinen van het terrein, om de dieren buiten te houden, om dan te starten met groenten te telen. Tegen volgend jaar (nu dus) zouden ze ons laten proeven van hun eerste tomaten.

Ontgoocheling toen we toekwamen en vaststelden dat ze hun belofte niet nagekomen zijn. Noch de omheining en dus noch de tuin was aangelegd. De Alkalo, Saikou Badjie, en daarna een paar andere mannen kwamen ons uitleggen welke de reden was. Een van de excuses: ze kwamen niet overeen welk soort omheining ze moesten plaatsen! Ander excuus: geen geld om een omheining te plaatsen. Maar nu zou het wel lukken: Saikou had zelf 5.000 dalasi gedoneerd en de community had 4.650 dalasi bijeen gespaard. Samen 130 euro. Waarom ze hier niet eerder mee begonnen zijn is niet duidelijk. Maar nu zouden ze ermee starten. Daarnaast moesten we ook vaststellen dat de betonnen sokkel van de pomp aan het afbrokkelen was. Iets waarvan ze weten dat ze dit moeten melden, zodat dit kan hersteld worden.

Verleden jaar hadden we hen de belofte gedaan om verder te investeren in hun community als zij hun belofte ook zouden nakomen. Wat dus niet gebeurd is. Resultaat: Gammol zal dit jaar niet opnieuw investeren in hun community. Vermits ze hun belofte niet zijn nagekomen, zullen ze ook eerst ons vertrouwen moeten terugwinnen. Waar ze eerst bovenaan onze lijst stonden voor een volgend project, staan ze nu onderaan.

Terwijl we dit aan de mannen aan het uitleggen zijn horen we op de achtergrond geroep en getier. Omar was alles aan het vertalen voor de aanwezige vrouwen, waardoor deze zich tegen de mannen keerden. Echt niet gewoon. De vrouwen waren letterlijk met hun vinger aan het wijzen naar de mannen om hen op hun onverantwoordelijke houding te wijzen. Verwijten slingerden in het rond. En ze lieten niet na om de mannen duidelijk te maken dat als zij iets beloven ze het wel doen! Het was 40°C vrijdag, maar ik kan me inbeelden dat de temperatuur nadien nog wat is opgelopen in de huishoudens!

We hebben hen nog de boodschap meegegeven dat ze een omheining niet voor ons moeten plaatsen maar voor henzelf, zodat de vrouwen groenten kunnen telen, om de hun levenskwaliteit te verbeteren, van hen en hun kinderen. We hebben ons bezoek afgesloten met een gebed en een “Inch Allah”.

In de wagen nabespreking, en we zitten wat dat betreft allemaal op dezelfde golflengte. Dit lijkt heel bizar allemaal, zeker naar onze Westerse normen en gewoontes. Voor ons ook niet evident om die lijn te trekken, want het gaat ten koste van de ganse community, kinderen inbegrepen. Maar dit is soms, zeker niet altijd en overal, de enige wijze om de mannen in beweging te zetten. Consequent zijn en hen doen ervaren dat dit een dure les is voor de ganse community. Spijtig.

Mandinaba Daru Salam

We rijden verder naar Mandinaba Daru Salam.

Ai, we komen toe en we stellen vast dat het geraamte van de waterinstallatie niet geverfd is. We hebben voor alle installaties namelijk verf geleverd, zodat het ijzer beschermd wordt tegen roestvorming. Bovendien is de pomp aan het lekken, waardoor een van de ijzers waar het watervat op steunt aan het roesten is. Als er iets is waar we telkens opnieuw de nadruk op leggen en streng op toekijken is het dat wel: de waterinstallatie moet onderhouden worden. In eerste instantie voor henzelf, zodat ze er lang gebruik van kunnen maken. Maar evengoed omwille van hun veiligheid. Zoals ik eerder schreef in dit verslag: In de fishing market wordt een van de watervaten niet meer gevuld, omdat er gevaar is dat de verroeste stelling het zou begeven onder het gewicht van het vat. Stel je voor dat zo’n vat naar beneden zou vallen, vanop een hoogte van 6 à 7 meter, net op het ogenblik als er iemand passeert. Een risico die we niet kunnen of willen nemen.

Overleg samen met Omar. Ons besluit is – evident – hetzelfde als in Gidda Sukuta. We hadden voorzien om dit jaar in Daru Salam een school te bouwen. Gevolg van dit gebrek aan onderhoud is dat er zeker dit jaar geen school gebouwd zal worden.

De vergadering gaat van start. Ousman, de head councelor, die al nattigheid voelt, opent de vergadering door te zeggen dat Gammol komt kijken of alles volgens afspraak verloopt. Waarna we straight to the point komen: de installatie is niet in orde. Wat te verwachten is: Amoro Jarju, voorzitter van de VDC, en Amado Jallow, secretaris van de VDC, komen af met een ganse uitleg waarom de toren niet geschilderd is en waarom het lek niet gerepareerd is.

Waarop we hen duidelijk maken dat we niet gaan investeren in een school, die qua project veel complexer is, als ze er al niet in slagen om hun waterinstallatie perfect te onderhouden. We aanvaarden de excuses niet, de feiten zijn er. Besluit, idem als in Gidda Sukuta: beloftes worden nageleefd, voor zover dit langs beide kanten zo is. En vertrouwen moet wederzijds zijn. Daarom, hoe erg we dit ook vinden, geen school dit jaar. Extra pijnlijk in vergelijking met een waterinstallatie, omdat het de kinderen zijn die hier de dupe van zijn en niet de mannen die hiervan de oorzaak zijn. Ze nemen het duidelijk niet altijd zo nauw met afspraken en beloftes. We maken hen nogmaals duidelijk dat ze altijd contact moeten opnemen met Omar en Lamin als er iets mis is met de installatie, waar ze zelf geen oplossing voor hebben.

Vandaag was dus niet zo aangenaam voor ons, maar vooral niet voor de 2 betrokken dorpen. Een dure les voor de betrokken 2 dorpen.  s’Avonds bespreken we de situatie en what to do? De investeringen voorzien voor Daru Salam en Gidda Sukuta zullen natuurlijk ergens anders gebeuren. Aanvragen genoeg. Wat de school betreft: zie mijn verslag over Fuffor. Ons bezoek daar op vrijdag gaf ons een heel goed gevoel. Ze hebben ons daar getoond dat ze zelf het heft in handen nemen zonder te wachten tot er een sponsor afkomt. Hun initiatief om zelf een primary school te bouwen en hiermee al te starten, zonder hiervoor naar centen te vragen, verdient wel onze steun. We moeten dit snel beslissen, zodat we kunnen waken over de kwaliteit van de bouw, zeker nadat we vastgesteld hebben dat de bouw van hun nursery school niet echt kwalitatief is. We hebben immers de ervaring van Falaa met wat het regenseizoen kan doen aan een gebouw die onvoldoende gefundeerd is en gebouwd is met stenen van minderwaardige kwaliteit. Wetende dat dit enkel het gevolg is van een gebrek aan middelen, waardoor dit ten koste gaat van de kwaliteit. Een risico die wij niet wensen te nemen als we scholen bouwen.

We vragen aan Omar om contact te nemen met Ousman om morgen terug een afspraak te regelen met de verantwoordelijken in Fuffor.

Dirk Depoorter

Vrijdag 13 januari

(Te) vroeg opstaan… 3.40 uur, want Dirk pikt me op om 4.00 uur. Vlucht naar Gambia om 5.50 uur om in Banjul toe te komen om 11.50 uur plaatselijke tijd. Dat is een uur vroeger dan hier. Weinig beweging op de luchthaven, vlotte check in en douanecontrole. Nog tijd om ons programma te bespreken, want we zitten niet naast elkaar. Vlotte vlucht, nog goed kunnen slapen, in tegenstelling tot Dirk.

Banjul, International Airport The Gambia, 11.50 uur. Na de gebruikelijke administratie en checkpoints naar de uitgang. Onze medewerkers Omar en Lamin wachten ons op. Hartelijk weerzien. Vermits we slechts vier dagen echt ter plaatse zijn, hebben we Omar gevraagd om onmiddellijk te starten met de bezoeken en afspraken.

Abuko nursery school

Afspraak in onze Gammol school in Abuko met de hoofdonderwijzer Omar en één van zijn sterk gemotiveerde leraars, Pierre. We bespreken met hen onze doelstellingen met betrekking tot het onderwijs. Eerst vragen we naar hun leerplannen en leermethodes. In de nursery school (kleuteronderwijs) werken ze met een 4 jarenplan, gestructureerd maar verouderd. Het idee van een Gammol School Committee wordt enthousiast onthaald en Pierre wil dit wel trekken. Idem met het idee van avondonderwijs voor volwassenen. We stellen voor dat de inhoud ervan zou moeten bepaald worden door de community zelf in functie van hun noden. Starten met een bevraging/brainstorming. Tussendoor vraag ik aan Pierre wat zijn salaris is: 4 000 dalasi per maand, zo'n 60 euro dus, en enkel in de maanden dat er onderwijs wordt gegeven. Dat maakt ongeveer 600 euro per jaar…

Willingara

Willingara is onze volgende stop. Eén van de nieuwe waterprojecten. We worden met alle egards ontvangen door een ruime afvaardiging van het dorp. Het is eerder kleine stad, vermits er in de hele community ongeveer 16 000 inwoners zijn, en in de ruimere omgeving 60 000. Schatten ze, want precieze cijfers zijn er niet. Er wordt gemakkelijker in compounds gerekend. Dit zijn de woonplaatsen van de families, waar meestal tussen 10 à 15 personen samenleven. Onze installaties zijn niet berekend op zo’n groot aantal, in functie van de dichtheid van de bevolking bedienen we met onze installatie (pomp met 1 km leiding en tien kranen) tussen de 1 500 en 4 000 koppen. De vraag naar extra pompen, tot wel 10 extra, was te verwachten! We leggen uit hoe we onze prioriteiten bepalen. Daarnaast vragen ze ook om de herstelling van hun moskee. Daar zeggen we een duidelijke “nee” op. Niet vanuit enige geloofsovertuiging, maar omdat wij ons concentreren op water, onderwijs en gezondheidszorg.

Sinchu Sorrie

Sinchu Sorrie is de laatste stop voor vandaag. Eveneens een nieuwe installatie waar we pech hebben gehad. Om een of andere reden is de schacht van de put die we geboord hebben, ingestort. De verantwoordelijke counselor spreekt over sabotage, een politieke afrekening die te maken heeft met de verkiezingen. Geen leuk nieuws, maar we hebben toch beslist om een nieuwe put te boren. Ook hier krijgen we de vraag naar bijkomende pompen. Een rode draad bij al onze bezoeken. Ik ga dus niet in herhaling vallen.

Intussen is het al avond, tijd om naar onze lodge te gaan, waar we warm ontvangen worden door de eigenaar Oliver Monk. Kleine lodge met 2 kamers, we zijn dus de enige gasten. We beslissen om hier elke morgen en avond te eten, samen met Omar en Lamin, kwestie geen tijd te verliezen en nog te kunnen napraten. Afspraak morgen zaterdag om 8.00 uur.

Zaterdag 14 januari

Vandaag blijven we in de regio van Sanyang. Hier hebben we heel wat projecten opgezet. Eveneens is het de thuisbasis van Gammol.

Sanchaba school

Na ons ontbijt vertrekken we naar de Abubacarr Sidiki Arabic School in Sanchaba. Dit is de school die we vorig jaar, in 2021, gebouwd hebben, en waar we in 2022 een bijkomende uitbreiding bouwden: twee extra klaslokalen, een keuken met opslagruimte, deftig sanitair en een speelbare speelplaats. Daarnaast hebben we de klassen voorzien van deftige tafels en stoelen voor de leerlingen.

Eerste verrassing: niettegenstaande het zaterdag is, zijn alle leerlingen, leraars en vele ouders komen opdagen om ons warm te onthalen, om ons en onze sponsors te bedanken voor wat we gerealiseerd hebben. Het wordt een feestelijke morgen, waar we niet op gerekend hadden en wat ook niet voorzien was gezien de beperkte tijd die we hier zijn. Maar er is geen ontkomen aan. We worden in feestkledij gezet en worden getrakteerd op zang (zo’n 200 leerlingen die samen zingen), een toneelstukje, een onderwijs moment, verschillende speeches, en de obligate groepsfoto. Ook aan ons wordt gevraagd iets te zeggen, waarbij onze boodschap is dat de leraars ons het beste kunnen bedanken door kwaliteitsvol onderwijs te geven, en de kinderen door goed te leren. Daarna is het aan Dirk om het lint door te knippen van het nieuwe klasgebouw met twee nieuwe klaslokalen.

Tweede verrassing is dat we zien dat een deel van de speelplaats ingenomen is door 2 extra klassen in golfplaten. Reden: te veel kinderen, waardoor plaats tekort. Als we het schoolhoofd en de VDC (Village Development Committee) hierop aanspreken, krijgen we een verontschuldigend antwoord: “we kunnen die kinderen toch niet weigeren om onderwijs te volgen”. Weinig tegen in te brengen. We wijzen hen toch wel op de noodzaak om kwaliteitsvol onderwijs te geven, en dat te grote klassen misschien wel contraproductief zijn. Een aandachtspunt.

Eenmaal de festiviteiten voorbij zitten we samen om hun noden te bespreken en welke onze hoop en verwachtingen zijn naar de kinderen toe. Ook hier halen we dezelfde thema’s aan als in de Abuko school, en ook hier voelen we de openheid om minstens mee te denken. We maken hen duidelijk dat onze hoop is dat de Abubacarr school een voorbeeld kan worden voor de andere scholen in Sanyang. Ook hier vragen we naar hun leerplannen, maar het is duidelijk dat ze minder ver staan wat betreft onderwijs dan in Abuko. Een van de problemen is het vinden van gekwalificeerde leerkrachten.

Nimisat

Later dan gedacht vertrekken we naar het Nimisat Community Water Project. We zijn hier vorig jaar in mei geweest, maar intussen zijn er bijkomende extensies aan de pomp geplaatst. We worden al dansend verwelkomd door de vrouwen, zij die het meest voordeel hebben bij het plaatsen van onze waterinstallaties, want “voor water zorgen en alles wat daaraan gekoppeld is, is een taak van de vrouwen”. Ze benadrukken nogmaals wat de pomp hen gebracht heeft: vroeger waren er twee manieren om aan water te geraken: met emmers, touwen én vrouwkracht onzuiver water uit putten halen die 10 tot 15 meter diep zijn, ofwel om 4 uur opstaan, omdat er dan wel water uit de kranen komt, geleverd door NAWEC (de nationale watermaatschappij). Dat dit ten koste gaat van de gezondheid, van zowel de vrouwen als de kinderen spreekt voor zich.

Intussen heeft de waterinstallatie een leidingennet van ong. 1 400 meter met 12 kranen. Nimisat Village heeft een “marketplace” die heel belangrijk is voor de community en vraagt of het mogelijk is om ook daar water te voorzien. Dit is het dorp dat sinds de start van het project een bijdrage vraagt aan de verschillende compounds (families), zodat ze zelf extensies kunnen plaatsen, wel na advies van Gammol. Zo hebben ze tot nu 33 000 Dalasi kunnen sparen. Een kleine 500 euro, wat daar een heel groot bedrag is. Voor we vertrekken worden we nogmaals bedankt voor de bijdrage die we geleverd hebben met ons project. We krijgen een doos vol fruit, en blikjes limonade. We willen dit graag delen met de aanwezigen, wetende dat ze geen overschot hebben, maar Omar maakt ons duidelijk dat we dit niet mogen doen.  

Fula Kunku

Op naar Fula Kunku. Dit is het eerste waterproject dat onze 2 medewerkers in Gambia, Omar en Lamin, volledig zelf geïnstalleerd hebben. Nog een installatie van de oude stempel (lage toren, klein watervat). Wat te verwachten is: vraag naar een performantere installatie. Ik stel vast dat er een kraan wordt afgetapt die naar een bouwwerf loopt, waarop ik vraag of de bouwheer dan betaalt voor het water waar hij zijn huis mee rechtzet? Ontwijkend antwoord. Waarop we voorstellen dat er een “tap committee” wordt opgericht, net zoals in Nimisat, zodat er ook vanuit de community mee geïnvesteerd wordt in het vergroten van de bestaande installatie.

Falaah

We rijden door naar Faalaa, waar we een waterinstallatie van de oude generatie hebben. We willen er vooral een nieuw schoolproject bespreken. En we worden verwacht! Een erehaag met langs beide kanten alle schoolkinderen, ik schat een 150-tal, die voor ons beginnen zingen en een aantal leuke borden met een boodschap voor Gammol gemaakt hebben. We worden opgewacht door Senebu, een heel vitale dame, die hier de touwtjes goed in handen heeft. Wat de watervoorziening betreft: ook hier vraag naar grotere installatie die moet toestaan om een gemeenschapstuin gemakkelijker van water te voorzien. Nu worden er tonnetjes van 50 liter gevuld en klaargezet in de tuin, om dan tegen de avond alles te kunnen besproeien. Een deel van de opbrengst van de groenten die verbouwd en verkocht worden, dient om de kinderen van het schooltje een middagmaal aan te bieden.

Er was dus al een school aanwezig. Echter, op 7 juli 2021, midden in het regenseizoen, is het dak afgewaaid, waarna de regen vrij spel had en de muren van de klaslokalen zijn ingestort. Gelukkig waren er op dat moment net geen kinderen aanwezig. Er kwamen ongeveer 200 kinderen naar de nursery school. Vermits er geen klaslokalen meer zijn, hebben ze twee klassen opgetrokken in golfplaten. De leerlingen komen nu in twee shiften: voor- en namiddag. De nursery school van Faala stond al op onze agenda na ons bezoek vorig jaar. We hadden immers al vastgesteld dat de lokalen niet echt stevig gebouwd waren. Eén van de klassen was toen al ingestort.

Wat hier in Faala moet gebeuren is het bouwen van nieuwe klassen, sanitair en een kookplaats. En indien mogelijk een nieuwe, hogere, toren met een watervat van 5 000 liter. Senebu heeft een committee opgericht om dit allemaal te realiseren, waarbij naar Gammol wordt gekeken. Dit is een project dat we wensen te realiseren. We maken duidelijk hoe wij het zien, en welke onze verwachtingen zijn. Wat voor ons evidenties zijn, zal daar stap voor stap moeten groeien. Maar de motivatie is aanwezig. En het initiatief ook, zie de lokalen opgetrokken in golfplaten! We spreken af dat hun roadmap medebepalend zal zijn voor de realisatie van dit mooie en grote project. We sluiten dit bezoek af met een paar mooie toespraken, o.a. van een van de (verlegen) kinderen.

Senebu nodigt ons hierna uit om in haar compound te komen eten. Gezellig samen uit een grote kom, een feestmaaltijd naar hun normen, maar ook in onze beleving. Op de weg naar haar compound komen we een kleermaker tegen die ons fier zijn atelier toont, waar hij de mooie kleren van de vrouwen naait. Een van de ideetjes om in avondonderwijs aan te leren? Ook zien we dat er in sommige tuinen nog altijd uit de “oude” bronnen, en op de “oude” manier water wordt geput. Fysiek werkje… voor de vrouwen! Dit water wordt wel niet meer gebruikt om te drinken of te koken, wel om plaatselijke tuintjes van water te voorzien.

Sanyang garden 

Laatste stop voor vandaag is de Sanyang Garden in Salaba. Een verplichte passage bij elk van onze bezoeken in Gambia. Een gemeenschapstuin van 500 m x 150 m die van water wordt voorzien dankzij onze installaties. Water wordt gepompt in grote reservoirs verdeeld over de tuin, waardoor de vele tuintjes kunnen besproeid worden. Probleem met een van de omvormers, waardoor de pomp stilvalt tussen 11 en 15 uur, net wanneer de zon het hardste schijnt. Ik heb telefonisch contact met de firma die de installatie en onderhoud doet, waarna Omar een afspraak maakt voor reparatie.

’s Avonds bomen we nog even door over ons eerdere idee om een lodge te kunnen starten, en de administratieve problemen die we tegengekomen zijn om de nodige documenten in orde te brengen. Enig zelfbelang bij de betrokken ambtenaar is niet vreemd aan het feit dat we dit momenteel in de frigo hebben gestoken. We bespreken verder ook met Omar hoe we verder kunnen met Leetulor, het gezondheisproject van Mien en Marijke, dat momenteel op een lager pitje draait. Verder te bespreken in België met betrokkenen.