Dirk Depoorter
Vrijdag 13 januari
(Te) vroeg opstaan… 3.40 uur, want Dirk pikt me op om 4.00 uur. Vlucht naar Gambia om 5.50 uur om in Banjul toe te komen om 11.50 uur plaatselijke tijd. Dat is een uur vroeger dan hier. Weinig beweging op de luchthaven, vlotte check in en douanecontrole. Nog tijd om ons programma te bespreken, want we zitten niet naast elkaar. Vlotte vlucht, nog goed kunnen slapen, in tegenstelling tot Dirk.
Banjul, International Airport The Gambia, 11.50 uur. Na de gebruikelijke administratie en checkpoints naar de uitgang. Onze medewerkers Omar en Lamin wachten ons op. Hartelijk weerzien. Vermits we slechts vier dagen echt ter plaatse zijn, hebben we Omar gevraagd om onmiddellijk te starten met de bezoeken en afspraken.
Abuko nursery school
Afspraak in onze Gammol school in Abuko met de hoofdonderwijzer Omar en één van zijn sterk gemotiveerde leraars, Pierre. We bespreken met hen onze doelstellingen met betrekking tot het onderwijs. Eerst vragen we naar hun leerplannen en leermethodes. In de nursery school (kleuteronderwijs) werken ze met een 4 jarenplan, gestructureerd maar verouderd. Het idee van een Gammol School Committee wordt enthousiast onthaald en Pierre wil dit wel trekken. Idem met het idee van avondonderwijs voor volwassenen. We stellen voor dat de inhoud ervan zou moeten bepaald worden door de community zelf in functie van hun noden. Starten met een bevraging/brainstorming. Tussendoor vraag ik aan Pierre wat zijn salaris is: 4 000 dalasi per maand, zo'n 60 euro dus, en enkel in de maanden dat er onderwijs wordt gegeven. Dat maakt ongeveer 600 euro per jaar…
Willingara
Willingara is onze volgende stop. Eén van de nieuwe waterprojecten. We worden met alle egards ontvangen door een ruime afvaardiging van het dorp. Het is eerder kleine stad, vermits er in de hele community ongeveer 16 000 inwoners zijn, en in de ruimere omgeving 60 000. Schatten ze, want precieze cijfers zijn er niet. Er wordt gemakkelijker in compounds gerekend. Dit zijn de woonplaatsen van de families, waar meestal tussen 10 à 15 personen samenleven. Onze installaties zijn niet berekend op zo’n groot aantal, in functie van de dichtheid van de bevolking bedienen we met onze installatie (pomp met 1 km leiding en tien kranen) tussen de 1 500 en 4 000 koppen. De vraag naar extra pompen, tot wel 10 extra, was te verwachten! We leggen uit hoe we onze prioriteiten bepalen. Daarnaast vragen ze ook om de herstelling van hun moskee. Daar zeggen we een duidelijke “nee” op. Niet vanuit enige geloofsovertuiging, maar omdat wij ons concentreren op water, onderwijs en gezondheidszorg.
Sinchu Sorrie
Sinchu Sorrie is de laatste stop voor vandaag. Eveneens een nieuwe installatie waar we pech hebben gehad. Om een of andere reden is de schacht van de put die we geboord hebben, ingestort. De verantwoordelijke counselor spreekt over sabotage, een politieke afrekening die te maken heeft met de verkiezingen. Geen leuk nieuws, maar we hebben toch beslist om een nieuwe put te boren. Ook hier krijgen we de vraag naar bijkomende pompen. Een rode draad bij al onze bezoeken. Ik ga dus niet in herhaling vallen.
Intussen is het al avond, tijd om naar onze lodge te gaan, waar we warm ontvangen worden door de eigenaar Oliver Monk. Kleine lodge met 2 kamers, we zijn dus de enige gasten. We beslissen om hier elke morgen en avond te eten, samen met Omar en Lamin, kwestie geen tijd te verliezen en nog te kunnen napraten. Afspraak morgen zaterdag om 8.00 uur.
Zaterdag 14 januari
Vandaag blijven we in de regio van Sanyang. Hier hebben we heel wat projecten opgezet. Eveneens is het de thuisbasis van Gammol.
Sanchaba school
Na ons ontbijt vertrekken we naar de Abubacarr Sidiki Arabic School in Sanchaba. Dit is de school die we vorig jaar, in 2021, gebouwd hebben, en waar we in 2022 een bijkomende uitbreiding bouwden: twee extra klaslokalen, een keuken met opslagruimte, deftig sanitair en een speelbare speelplaats. Daarnaast hebben we de klassen voorzien van deftige tafels en stoelen voor de leerlingen.
Eerste verrassing: niettegenstaande het zaterdag is, zijn alle leerlingen, leraars en vele ouders komen opdagen om ons warm te onthalen, om ons en onze sponsors te bedanken voor wat we gerealiseerd hebben. Het wordt een feestelijke morgen, waar we niet op gerekend hadden en wat ook niet voorzien was gezien de beperkte tijd die we hier zijn. Maar er is geen ontkomen aan. We worden in feestkledij gezet en worden getrakteerd op zang (zo’n 200 leerlingen die samen zingen), een toneelstukje, een onderwijs moment, verschillende speeches, en de obligate groepsfoto. Ook aan ons wordt gevraagd iets te zeggen, waarbij onze boodschap is dat de leraars ons het beste kunnen bedanken door kwaliteitsvol onderwijs te geven, en de kinderen door goed te leren. Daarna is het aan Dirk om het lint door te knippen van het nieuwe klasgebouw met twee nieuwe klaslokalen.
Tweede verrassing is dat we zien dat een deel van de speelplaats ingenomen is door 2 extra klassen in golfplaten. Reden: te veel kinderen, waardoor plaats tekort. Als we het schoolhoofd en de VDC (Village Development Committee) hierop aanspreken, krijgen we een verontschuldigend antwoord: “we kunnen die kinderen toch niet weigeren om onderwijs te volgen”. Weinig tegen in te brengen. We wijzen hen toch wel op de noodzaak om kwaliteitsvol onderwijs te geven, en dat te grote klassen misschien wel contraproductief zijn. Een aandachtspunt.
Eenmaal de festiviteiten voorbij zitten we samen om hun noden te bespreken en welke onze hoop en verwachtingen zijn naar de kinderen toe. Ook hier halen we dezelfde thema’s aan als in de Abuko school, en ook hier voelen we de openheid om minstens mee te denken. We maken hen duidelijk dat onze hoop is dat de Abubacarr school een voorbeeld kan worden voor de andere scholen in Sanyang. Ook hier vragen we naar hun leerplannen, maar het is duidelijk dat ze minder ver staan wat betreft onderwijs dan in Abuko. Een van de problemen is het vinden van gekwalificeerde leerkrachten.
Nimisat
Later dan gedacht vertrekken we naar het Nimisat Community Water Project. We zijn hier vorig jaar in mei geweest, maar intussen zijn er bijkomende extensies aan de pomp geplaatst. We worden al dansend verwelkomd door de vrouwen, zij die het meest voordeel hebben bij het plaatsen van onze waterinstallaties, want “voor water zorgen en alles wat daaraan gekoppeld is, is een taak van de vrouwen”. Ze benadrukken nogmaals wat de pomp hen gebracht heeft: vroeger waren er twee manieren om aan water te geraken: met emmers, touwen én vrouwkracht onzuiver water uit putten halen die 10 tot 15 meter diep zijn, ofwel om 4 uur opstaan, omdat er dan wel water uit de kranen komt, geleverd door NAWEC (de nationale watermaatschappij). Dat dit ten koste gaat van de gezondheid, van zowel de vrouwen als de kinderen spreekt voor zich.
Intussen heeft de waterinstallatie een leidingennet van ong. 1 400 meter met 12 kranen. Nimisat Village heeft een “marketplace” die heel belangrijk is voor de community en vraagt of het mogelijk is om ook daar water te voorzien. Dit is het dorp dat sinds de start van het project een bijdrage vraagt aan de verschillende compounds (families), zodat ze zelf extensies kunnen plaatsen, wel na advies van Gammol. Zo hebben ze tot nu 33 000 Dalasi kunnen sparen. Een kleine 500 euro, wat daar een heel groot bedrag is. Voor we vertrekken worden we nogmaals bedankt voor de bijdrage die we geleverd hebben met ons project. We krijgen een doos vol fruit, en blikjes limonade. We willen dit graag delen met de aanwezigen, wetende dat ze geen overschot hebben, maar Omar maakt ons duidelijk dat we dit niet mogen doen.
Fula Kunku
Op naar Fula Kunku. Dit is het eerste waterproject dat onze 2 medewerkers in Gambia, Omar en Lamin, volledig zelf geïnstalleerd hebben. Nog een installatie van de oude stempel (lage toren, klein watervat). Wat te verwachten is: vraag naar een performantere installatie. Ik stel vast dat er een kraan wordt afgetapt die naar een bouwwerf loopt, waarop ik vraag of de bouwheer dan betaalt voor het water waar hij zijn huis mee rechtzet? Ontwijkend antwoord. Waarop we voorstellen dat er een “tap committee” wordt opgericht, net zoals in Nimisat, zodat er ook vanuit de community mee geïnvesteerd wordt in het vergroten van de bestaande installatie.
Falaah
We rijden door naar Faalaa, waar we een waterinstallatie van de oude generatie hebben. We willen er vooral een nieuw schoolproject bespreken. En we worden verwacht! Een erehaag met langs beide kanten alle schoolkinderen, ik schat een 150-tal, die voor ons beginnen zingen en een aantal leuke borden met een boodschap voor Gammol gemaakt hebben. We worden opgewacht door Senebu, een heel vitale dame, die hier de touwtjes goed in handen heeft. Wat de watervoorziening betreft: ook hier vraag naar grotere installatie die moet toestaan om een gemeenschapstuin gemakkelijker van water te voorzien. Nu worden er tonnetjes van 50 liter gevuld en klaargezet in de tuin, om dan tegen de avond alles te kunnen besproeien. Een deel van de opbrengst van de groenten die verbouwd en verkocht worden, dient om de kinderen van het schooltje een middagmaal aan te bieden.
Er was dus al een school aanwezig. Echter, op 7 juli 2021, midden in het regenseizoen, is het dak afgewaaid, waarna de regen vrij spel had en de muren van de klaslokalen zijn ingestort. Gelukkig waren er op dat moment net geen kinderen aanwezig. Er kwamen ongeveer 200 kinderen naar de nursery school. Vermits er geen klaslokalen meer zijn, hebben ze twee klassen opgetrokken in golfplaten. De leerlingen komen nu in twee shiften: voor- en namiddag. De nursery school van Faala stond al op onze agenda na ons bezoek vorig jaar. We hadden immers al vastgesteld dat de lokalen niet echt stevig gebouwd waren. Eén van de klassen was toen al ingestort.
Wat hier in Faala moet gebeuren is het bouwen van nieuwe klassen, sanitair en een kookplaats. En indien mogelijk een nieuwe, hogere, toren met een watervat van 5 000 liter. Senebu heeft een committee opgericht om dit allemaal te realiseren, waarbij naar Gammol wordt gekeken. Dit is een project dat we wensen te realiseren. We maken duidelijk hoe wij het zien, en welke onze verwachtingen zijn. Wat voor ons evidenties zijn, zal daar stap voor stap moeten groeien. Maar de motivatie is aanwezig. En het initiatief ook, zie de lokalen opgetrokken in golfplaten! We spreken af dat hun roadmap medebepalend zal zijn voor de realisatie van dit mooie en grote project. We sluiten dit bezoek af met een paar mooie toespraken, o.a. van een van de (verlegen) kinderen.
Senebu nodigt ons hierna uit om in haar compound te komen eten. Gezellig samen uit een grote kom, een feestmaaltijd naar hun normen, maar ook in onze beleving. Op de weg naar haar compound komen we een kleermaker tegen die ons fier zijn atelier toont, waar hij de mooie kleren van de vrouwen naait. Een van de ideetjes om in avondonderwijs aan te leren? Ook zien we dat er in sommige tuinen nog altijd uit de “oude” bronnen, en op de “oude” manier water wordt geput. Fysiek werkje… voor de vrouwen! Dit water wordt wel niet meer gebruikt om te drinken of te koken, wel om plaatselijke tuintjes van water te voorzien.
Sanyang garden
Laatste stop voor vandaag is de Sanyang Garden in Salaba. Een verplichte passage bij elk van onze bezoeken in Gambia. Een gemeenschapstuin van 500 m x 150 m die van water wordt voorzien dankzij onze installaties. Water wordt gepompt in grote reservoirs verdeeld over de tuin, waardoor de vele tuintjes kunnen besproeid worden. Probleem met een van de omvormers, waardoor de pomp stilvalt tussen 11 en 15 uur, net wanneer de zon het hardste schijnt. Ik heb telefonisch contact met de firma die de installatie en onderhoud doet, waarna Omar een afspraak maakt voor reparatie.
’s Avonds bomen we nog even door over ons eerdere idee om een lodge te kunnen starten, en de administratieve problemen die we tegengekomen zijn om de nodige documenten in orde te brengen. Enig zelfbelang bij de betrokken ambtenaar is niet vreemd aan het feit dat we dit momenteel in de frigo hebben gestoken. We bespreken verder ook met Omar hoe we verder kunnen met Leetulor, het gezondheisproject van Mien en Marijke, dat momenteel op een lager pitje draait. Verder te bespreken in België met betrokkenen.