Begin januari, vlak na de feesten, gaan Dirk Depoorter en Dirk Fannes op missie naar Gambia. Ze willen samen met het Gammol team de werking in Gambia evalueren, projecten van het afgelopen jaar bezoeken, nieuwe projecten voorbereiden, afspraken maken met lokale overheden en met lokale leveranciers. Dirk Depoorter maakte een reisverslag.
2 januari 2020
Rechtstreekse vlucht om 10.55 u., half uur vertraagd. Dirk en ik komen toe in Banjul, de hoofdstad van Gambia, en worden opgepikt door de chauffeur van The White Horse Residence, waar we de komende dagen logeren. Tegen 19 u. in het hotel.
19.30 u.: afspraak met Omar, onze verantwoordelijke voor de NGO Gammol ter plaatse. Doel: het afgesproken programma voor de volgende 5 dagen overlopen en aanpassen in functie van de afspraken die er gemaakt zijn. En, belangrijk, afspraak met de VDC (Village Development Committee) van Sanyang voorbereiden, in functie van de verlenging van ons contract (MoU: memorandum of understanding) voor het gebruik van ons Gammol huis in Sanyang.
3 januari 2020
Village Development Committee
09.00 u. afspraak met de (zo goed als) voltallige VDC, 11 man: bevestiging van beider wil om verder samen te werken. Vraag van VDC om in Sanyang te investeren. Wij zijn akkoord om jaarlijks bij te dragen tot de ontwikkeling van hun grondgebied, zonder ons vast te pinnen op bepaalde projecten. Onze insteek: daar steunen waar de nood het hoogste is, in heel Gambia.
Tuinen van Sanyang
Vanaf 11.30 u.samen met een paar man van de VDC de tuin van Sanyang bezoeken. Die is groot: 700 m. x 200 m., opgedeeld in percelen waar de vrouwen groenten en fruit verbouwen. Probleem: bestaande pomp geeft onvoldoende water om volledig gebied te bestrijken. Sommige wachtbekkens staan leeg. Daardoor zeulen vrouwen en kinderen met zware emmers. Vraag om hen te helpen, en bijkomende pomp(en) te installeren. Later leren we dat dit niet noodzakelijk de juiste oplossing is.
Bezoek aan nieuwe en oudere installaties
Nieuwe installatie in Fulakunku bezoeken. Ons team (Omar en Lamin) heeft schitterend werk geleverd! Ze mogen er terecht fier op zijn.
Daarna controle van oudere installaties:
- Pacholling Village: Christengemeenschap, die te weinig zorg draagt voor de installatie. Lekkende kranen en watervat, beschimmelde muur… maken wel goed gebruik van het water om hun tuinen te bevloeien. Tuin staat in bloei.
- Mamuda, één van onze grotere (hogere) pompinstallaties, geplaatst in mei 2011, met extensies. Zoals zoveel pompen: te weinig zorg om de zonnepanelen proper te houden, waardoor onvoldoende power om water te verspreiden over alle extensies. Sommige kranen staan dan ook droog. Of is er een andere reden? Te onderzoeken door afwisselend alle kranen dicht te draaien…
In Mamuda is er ook opleiding gegeven voor wondverzorging. De verpleger ter plaatse toont ons zijn materiaal.
- Daru Busumbala: installatie van 2012, perfect in orde, verschillende extensies geplaatst. Hier is iemand aangesteld die de verantwoordelijkheid draagt over de installatie, en je merkt het verschil. Mooi!
- Labakory, 2013, gebouw helemaal opgemetst. Daarnaast staat nog de oude installatie, waar (onzuiver) water met de hand werd opgepompt, uit de minder diepe waterlaag. Weliswaar een iets modernere versie dan met emmertjes aan een katrol water uit de put halen.
Swe Gam
Tegen de avond vertrekken we naar Serrekunda, de grootste stad van Gambia. Om daar te komen, en ook in deze stad, files, maar niet te vergelijken met die van ons. Druk verkeer, slechte baan, geen discipline, stinkende wagens… Grote, vuile stad, heel veel stof, pakt op de adem.
We hebben een afspraak met dhr. Ibrahim Cole, eigenaar van de firma Swe Gam, om te bespreken op welke manier we kunnen samenwerken. Hij plaatst pompen van A tot Z, met materiaal en al. Wij willen op zijn diensten beroep doen, gedeeltelijk, zodat onze Gammol mensen hun werk behouden. Onze indruk: serieuze man, ex-leraar, weet waarover hij praat. Is streng voor zijn landgnoten, “die harder moeten werken”, zegt hij. Hij leidt ons rond in zijn bedrijf, professioneel. Hier gaan we mee in zee gaan.
Voorbereiden volgende dag
20.00 u. terug in het hotel. Lange vruchtbare dag. Onze chauffeur, Samba zet ons af, daarna Omar en Lamin. Diner, waarna Dirk en ik de dag bespreken en ons gesprek met Omar voor de volgende dag voorbereiden.
4 januari 2020
Tujereng
09.00 u. vertrek naar Tujereng, waar we een afspraak hebben met de plaatselijke VDC, die een aanvraag heeft ingediend voor het plaatsen van een waterpomp, voor hun bevolking, een 500-tal mensen (500 wilt zeggen, tussen de 300 en 700). Exacte cijfers zijn er niet. De oude put, met de hand gegraven staat droog.
Samen met iemand van de VDC bezoeken we daarna de grote community CISF Garden van Tujereng, aan het uiteinde van het dorp gelegen, vlakbij de grote baan. Alles schijnt voorradig te zijn om hier hetzelfde te doen als in de community garden van Sanyang.
Pomp installatie, voldoende zonnepanelen, opvangbekkens, centraal gebouw… maar alles staat droog: pomp werkt niet, opvangbekkens staan leeg, zonnepanelen vol stof, geen enkele tuin in aanleg. Uitleg: nog niet af…
Na Tujereng bezoek van een pompinstallatie van Swe Gam, op de grens van Sanyang. Duidelijk installatie van een andere orde: hogere toren, groter vat, pomp zonder overloop (slaat automatisch af indien het watervat vol zit). Tuin rondom de pomp in bloei.
Ook in Gambia...
Op weg naar de scholen een paar toffe plaatselijke reclamepanelen (coca cola, nescafe)…
Scholen van Sanyang
Scholen bezocht in Sanyang, samen met de voorzitter van de VDC:
- Bunkiling: 320 leerlingen, 11 leraren. Locatie niet geschikt, zijn op een andere plek een nieuwe school aan het bouwen. Mooi van ver, van kortbij zie je zelfs als leek dat de constructie niet altijd even recht is gebouwd. Verschil met professionele vakmannen. Hier wordt door vrijwilligers gebouwd, op het moment dat er ‘terug’ voldoende centen zijn om verder te bouwen. Gastenboek moet! ondertekend worden… vragen steun om verder te kunnen bouwen en pomp voor zuiver water…
- Darboekunda: 370 leerlingen, 13 leraren, nieuwe klassen aan het bouwen. Vragen omheining van de school, maar vooral voor hun tuin, omdat de dieren nu hun groenten opeten. Daarnaast fondsen voor een aparte keuken (nu in 1 van hun klaslokalen) en herstelling van 1 van de zonnepanelen die vernield was. Rondom de school vuil: plastiek en papier. Bij de vraag waarom ze dat niet allemaal verzamelen en opruiimen, vallen ze uit de lucht!? Goed idee… Hebben, net zoals op andere plaatsen, niets beloofd, maar wel gezegd dat als we steunen, we vragen verantwoordelijkheid te dragen voor de installaties.Zorg voor installaties is een probleem dat we op heel veel plaatsen tegenkomen. Waarbij het kuisen van de zonnepanelen een algemeen probleem is. Niemand schijnt te weten dat vuile zonnepanelen minder energie geven. Op een paar uitzonderingen na, zijn vuile zonnepanelen eerder de regel. Bij elke installatie die we bezocht hebben, hebben we de plaatselijke VDC’s en verantwoordelijken moeten uitleggen waarom ze de panelen moeten kuisen.
- Sanchaba: de derde school die we bezoeken is er het ergste aan toe. Deze school is een schenking van een Gambiaan, die een deel van zijn grond heeft afgestaan zodat een 120-tal kinderen om les kunnen volgen. Vier leerkrachten, met aan het hoofd iemand die ongelofelijk gemotiveerd is. Zij krijgen geen staatssteun en zijn dus afhankelijk van het weinige schoolgeld dat ze krijgen van de ouders. Op mijn vraag hoeveel ze verdienen, is het antwoord: leerkrachten die in een erkende school les geven krijgen ongeveer 5000 Dalasi per maand (90 €). Vermits zij afhankelijk zijn van de ouders, schommelt dit tussen de D 2000 (36 €) en D 4000 (72 €) per maand. Ze hebben van diezelfde man nog een stuk grond gekregen, en hun droom is om daar een school te kunnen bouwen met 4 klasjes. En een tuintje om groenten te telen. Op dat stuk grond staat een waterput, maar ik zou het niemand aanraden water te drinken uit die put (net zoals andere zelf gegraven putten). Nu zijn er 2 klasjes en 2 barakken in afval van golfplaten. Niet veilig, afgescheurde platen, waar je je heel gemakkelijk aan kunt kwetsen. Moeilijk in te beelden dat hier les wordt gegeven. Daarnaast trachten ze hun leerlingen ook 1 maaltijd per dag te geven. We waren onder de indruk van de motivatie van de leerkracht die ons te woord stond en van wat we gezien hebben. Voor ons een mogelijk volgende project.
- Nemisack: is een grotere school, waar Omar (onze Gambiaanse medewerker) vroeger naartoe ging. Vier van hun klasjes zijn barakken in golfplaat, zonder bevloering. Daarnaast 4 andere klasjes, wel gemetst, vloer in aangestampte aarde, maar in veel betere staat dan de 4 barakken. Probleem dat de 4 barakken tijdens het regenseizoen niet bruikbaar zijn: het regent binnen langs alle kanten en de klasjes worden modderklasjes. Gevolg is dat ze in die periode dikwijls de leerlingen naar huis moeten sturen of de andere klasjes volproppen. Ook hier spreken we met de onderwijzers, die hun noden kenbaar maken. Bij het verlaten van de school zien we een waterput (geen boorput) met aanwijzing wie deze geschonken heeft: “Sharing Wonder Int (UK), well no 100, gegraven door een contractor Sheriffo Sonko.
- Sanyang School: tenslotte hebben we de staatsschool van Sanyang bezocht. Dit is lager onderwijs. Indrukwekkend en groot, in vergelijking met de 4 vorige. Het wordt ons nog duidelijker hoe essentieel die private nursery schools zijn, zodat de kinderen met een basiskennis aan Engels op hun 7de aan het lager onderwijs kunnen beginnen. Anders kunnen ze gewoon niet mee en haken ze voortijdig af. Vraag van deze school: een waterpomp….
Jalambang Village
Volgende halte is Jalambang Village. Een van de grotere dorpen, die een aanvraag heeft ingediend voor waterinstallaties. We worden ontvangen door een grote delegatie, vrouwen en mannen. Ongeveer 100 compounds, het aantal bewoners varieert nogal in functie van aan wie we onze vraag stellen. Ook in andere dorpen krijgen we meestal afwijkende informatie. Realiteit is dat ze het dikwijls zelf niet weten. In elk geval: grote nood aan waterpomp(en). De regering heeft een aantal putten gegraven niet zo ver van dit dorp, waardoor hun bronnen, die uit de bovenste waterlaag putten, opgedroogd zijn. Nood aan meerdere pompen, of een zware pomp met extensies. Dit bezoek geeft ons een goed gevoel: de delegatie van het dorp, die ons ontvangt laat verschillende mannen en vrouwen aan het woord om ons uit te leggen welke de noden zijn. We beloven nog niets, behalve dat we terug contact gaan opnemen, via Omar.
Dimbaya Village
Voorlaatste stop is het bezoek aan onze installatie in Dimbaya Village. Waterpomp geinstalleerd in mei 2013. Pomp werkt niet meer en zou geblokkeerd zijn. Omar heeft al geprobeerd de pomp eruit te trekken, maar dat was niet mogelijk. Volgens Omar zou het te wijten zijn aan de plaatsing van een andere pomp 400 meter verder. Wat ons weinig waarschijnlijk lijkt. Wat wel opvalt: op de zonnepanelen een vingerdikke laag stof. We maken kennis met de vrouw die normaal zorg draagt voor de pomp, en die ook opleiding heeft gekregen in wondverzorging. Haar evidente vraag is om de pomp te herstellen. We gaan eerst de andere installatie bekijken, en passeren langs een grote handpomp, waar verschillende vrouwen water aan het pompen zijn. De pomp, die de oorzaak zou zijn van het niet functioneren van de onze, staat wat verder, en werkt niet. De pomp werd gesponsord door the Saoudi Fund for Development. En je ziet het: het is een heel grote installatie, vele malen groter dan wat wij normaal plaatsen, en met een batterij aan zonnepanelen (allemaal vol stof). De stelling waar het watervat op geplaatst moet worden is afgebroken, waardoor de installatie (nog) niet functioneert. Dit kan dus ook de oorzaak niet zijn van het niet functioneren van onze pomp. We gaan trachten de oorzaak te weten te komen via Ibrahim Cole van Swe Gam.
De vrouw die ons te woord stond legt ons uit dat die pomp enkel water zou voorzien voor de andere kant van het dorp, en dat onze pomp dus zeker nodig was. Merkwaardig, want we merken op dat er een extensie is geplaatst van de Saoudische pomp tot op 50 m van onze pomp. Wat moet nagegaan worden is of onze pomp hier nog zinvol is, eenmaal de Saoudische pomp werkt. En, indien niet, of we de pomp en zonnepanelen niet beter kunnen verwijderen en het materiaal recupereren.
We rijden naar ons hotel, waar we een nog een vergadering met Omar hebben (niet de laatste).